شکرک زدن، نشانه تقلبی بودن عسل !!!

اغلب تصور می شود که عسل شکرک زده (کریستالیزه) و یا رس کرده از مرغوبیت خوبی برخوردار نیست و شاید تقلبی باشد. این تصور صحیح نیست و شکرک عسل بستگی به مواد تشکیل دهنده آن و شرایط انبار یا ذخیره شدن آن دارد. عسل یک محلول قندی بیش از حد اشباع می باشد و چون مقدار قند آن بیش از آن است که بتواند در محلول باقی بماند، پس از مدتی شروع به شکرک زدن می کند. و این در حالی است که هنوز بسیاری از مصرف کنندگان فکر می کنند که عسل شکرک زده، فاسد شده و یا با افزودن شکر به آن تقلبی صورت گرفته است.

شکرک زدن یک فرآیند طبیعی است که قند در عسل به صورت جامد درمی آید. دمای نگهداری و انبارداری عسل می تواند در شکرک زدن و یا رس کردن عسل موثر باشد.

معمولاً عسل در دمای زیر 5 درجه و بالای 25 درجه رس نمی کند، اما دمای 14 درجه مناسب ترین دما جهت رس زدن عسل است. همچنین وجود ذرات جامد در عسل (مثل دانه های گرده) موجب تسریع در شکرک زدن می شود و به هر میزان که قند گلوکز افزایش یابد عمل شکرک زدن تسریع می شود. عسل آفتابگردان به دلیل درصد گلوکز بالا پس از سه هفته شکرک می زند و عسل گیاهان پنبه، لیلکی و یونجه نیز به سرعت رس می کند، عسل اقاقیا به خاطر داشتن گلوکز کمتر، چهار سال طول می کشد تا رس کند.

عامل دیگر رس کردن عسل طبیعی وجود آنزیم دیاستاز یا آمیلاز می باشد که تنها در عسل های طبیعی یافت می شود. منشأ و عمل این آنزیم مشخص نیست ولی دانشمندان معتقداند که این آنزیم توسط زنبور عسل تهیه می گردد. وجود این آنزیم باعث جذب مواد جامد محلول در عسل شده و باعث ته نشین و شکرک عسل می شود.

برای تأخیر در شکرک زدن عسل، آن را به صورت غیر مستقیم توسط گرم کن های دو جداره آبی حرارت می دهند، البته حرارت بیش از حد مجاز تأثیر منفی و مخرب داشته و کیفیت آن را کاهش می دهد. اضافه کردن هر گونه مواد شیمیایی جهت جلوگیری از شکرک زدن عسل باعث از بین رفتن کیفیت آن می شود.

ذوب کردن شکرک عسل

عسلی که کمی شکرک زده را به راحتی با قرار دادن ظرف محتوی آن در آب داغ 65 الی 70 درجه می توان به تدریج ذوب نمود و زمانی که قسمت اعظم حجم عسل ذوب شد باید آن را از داخل ظرف آب داغ خارج نمود، بقیه عسل با حرارت باقی مانده در ظرف ذوب می شود و به حالت مایع درمی آید. در بسیاری از کشورها مردم عسل شکرک زده را به عسل مایع ترجیح میدهند.

عسل خوب باید رنگ تیره داشته باشد !!!

باورهای نادرست درباره عسل طبیعینوع گلی که زنبور عسل از آن شهد جمع آوری می کند و منطقه جغرافیایی آن تنها تعیین کننده رنگ عسل و حتی طعم و مزه آن است، عسل طبیعی ممکن است از کاملاً بی رنگ و روشن تا کاملاً تیره و به رنگ های مختلف باشد. در بعضی موارد حرارت دیدن عسل و ماندگاری در انبار باعث تیره تر شدن آن می شود. معمولاً رنگ روشن در عسل دارای طعم ملایم و رنگ عسل های تیره دارای قوی و شدیدتر می باشند.  رنگ عسل به صورت کلی تعیین کننده کیفیت آن محسوب نمی شود، ولی برخی ازکشورها و مصرف کنندگان گرایش بیشتری به رنگ مخصوص از عسل دارند که این امر در بازاریابی و فروش عسل اهمیت دارد. به عنوان مثال رنگ عسل گیاه گون زرد روشن است، آویشن تا حدی قرمز و یا عقیقی است و اقاقیا بی رنگ است.

عسل غلیظ بهتر از عسل رقیق می باشد !!!

باورهای نادرست درباره عسل طبیعیاین باور نیز غلط است. عسل طبیعی در هوای سرد غلیظ می شود و در هوای گرم رقیق می شود. به عنوان مثال عسل اگر در یخچال قرار گیرد غلیظ  می شود و زمانی که در دمای اتاق قرار گیرد رقیق می شود، ضمناً عسل جنگلهای شمال و عسل مرکبات رقیق تر از عسلهای مناطق کوهستانی است، اما بدان معنی نیست که عسل مرکبات یا جنگل از کیفیت پایین تری نسبت به عسل کوهستان است، تنها رطوبت در این عسلها به علت شرایط آب و هوایی منطقه بالا می باشد که در نتیجه ممکن است این عسلها سریعتر در معرض تخمیر قرار گیرند. که با انجام مراحل صحیح بسته بندی و انبار داری و مصرف سریع این عسلها می توان این مسئله را حل نمود. از نظر خواص نیز همه عسل ها دارای مواد قندی هستند که به سرعت جذب بدن می شوند و از نظر طعم، بو، مزه نیز گل هر گیاهی خواص منحصر به فرد خود را دارد و طبیعتاً برتری خاصی بین آن ها وجود ندارد.

تنها عسل طبیعی و با کیفیت، عسل زنبورهای وحشی می باشد !!!

باورهای نادرست درباره عسل طبیعیمتأسفانه این عقیده به صورت کاملاً غلط بین تعدادی از عموم رواج دارد، برای توضیح بیشتر در این مورد باید به چند نکته توجه نمود:

تصور اینکه زنبورهای بعضی از نژادها عسل خوشمزه تر یا خوش رنگ تر جمع آوری می نمایند، عقیده کاملاً اشتباهی است، چون زنبورها با هر نژادی، مجذوب شهد گل می باشند و شهد گل تعیین کننده رنگ و بو و طعم عسل می باشد.

زنبورهای اصطلاحاً وحشی در واقع، همان زنبورهایی هستند که کندو را جهت ازدیاد نسل ترک گفته (در زنبورداری اصطلاحاً به آن بچه دهی میگویند) و در محل های امن و تاریک مثل شکاف سنگها ایجاد کلنی نموده اند، بنابراین تفاوت گونه ای و حتی نژادی با زنبورهایی که در کندو توسط انسان اسکان داده شده اند ندارند. ضمناً وجود این کلنی ها بسیار محدود می باشد. تنها گونه ای از زنبور عسل به صورت وحشی در نواحی جنوبی کشور ما زیست می کند.

متأسفانه عسلهایی در بازار به نام عسل وحشی با قیمت های بسیار بالا، بدون نظارت خرید و فروش می شود که اگر فرض بر صحت این عسلها مبنی بر وحشی بودن آنها باشد، با توجه به توضیحات داده شده تفاوتی از نظر کیفی بین این عسل ها و عسل هایی که توسط زنبوردار به صورت صحیح از کندو برداشت می شود وجود ندارد، ضمن اینکه عسلهای برداشته شده از کندو به علت رعایت ملاحضات بهداشتی می تواند از کیفیت بالاتری نیز برخوردار باشد.